İskandinav Mitolojisi: Thor, Yıldırım ve Şimşek Tanrısı

7 dakika

Thor (Eski Nors kaynaklarında Þórr, Eski İngilizce’de Đunor) İskandinav Mitolojisi’nde yıldırım ve gök gürültüsü tanrısıdır. Her Şeyin Babası Odin ile dev Fjörgyn‘in oğludur. Thor İskandinav ülkelerinde Torsdag sözcüğünden gelen Perşembe günü ile ilişkilendirilir. Bu durum halen modern İngilizce’de devam etmektedir. Perşembe günü manasına gelen Thursday köken olarak Thor‘un günü “Thors-Day” birleşiminden türemiştir. Ayrıca Cermen ülkelerinde gök gürültüsü anlamına gelen Donnerstag ile anılır ve Đunor adı da bu sözcükten gelir.

Thor‘un saçı ve sakalı kızıldır. Genellikle meşe ağacı, gök gürültüsü, şimşek ve güç ile ilişkilendirilir. Aesir içerisindeki en güçlü tanrılardan birisidir ve Midgard‘daki yaşayan insanlığın koruyucusudur. Thor her ne kadar Aesir‘in en güçlülerinden birisi olsa da en zekisi yahut akıllısı değildir. Kolay manipüle edilebilir karakterinden dolayı devler onu oldukça eğlenceli bulurlar. Bu yüzden onunla sürekli dalga geçmişler ve kandırmışlardır.

Günümüze ulaşan hikayelerden anlaşılmaktadır ki; devler Thor ile alay etmeyi gerçekten çok seviyorlardı. Karakteri gereği huysuz olan Thor kendisine yapılan alay karşısında hemen öfkeleniyordu. Bu da Thor‘un Mjolnir‘i sık sık devler üzerinde kullanılmasıyla sonuçlanıyordu. Thor öfkelendiğinde etrafına kıvılcımlar saçıyor ve şimşekler çıkartıyordu. Devler için şimşekleri görmek bile korkudan titremeleri için yeterliydi. Thor, Jotunn halkı ile savaşmaktan hiç bir zaman çekinmedi hatta hoşuna gittiği bile söylenebilir. Özellikle Mjolnir sayesinde devler üzerinde ciddi bir etki bırakmıştır. Ayrıca trol avlamakla da ilgileniyordu. Eski efsanelerde İskandinavya’nın trollerden ve devlerden arınmış olduğunu söylenirdi. Bunun sağlanmasında Thor‘un çekiç darbelerinin oldukça etkili olduğu söylenebilir.

Thrudheim ve Keçiler: Diş Gıcırdatan ile Diş Çatırdatan

Thor, karısı Sif ile birlikte Asgard‘ın Thrudheim denen bölgesinde yaşamaktadır. Thrudheim, “Kudret Diyarı” anlamına gelir. Thor‘un krallığı buradadır. Valhalla ile benzerlik göstermektedir. Evi Asgard‘ın en ihtişamlı evlerinden biridir. Karısı Sif‘ten iki çocuğu vardır. İsimleri Trud ve Modi‘dir. Aynı zamanda Ullr adında aldığı bir evlatlık ve dev Jarnsaxa‘dan olma Magni adında başka çocukları da vardır. Evinde kendisi ve eşi Sif‘e, Thialfi adında bir erkek ve Röskva adında bir kadın hizmet eder.

Thor ne zaman arabasıyla Asgard‘ın dışına çıksa arabasını çeken iki keçisi vardır. Bu keçilerden birinin adı Tanngniost yani Diş Çatırdatan, diğerinin adı da Tanngrisnir yani Diş Gıcırdatan‘dır. Asgard‘ın altındaki Midgard‘da bulunan insanlar, Thor‘un arabasından gelen seslerin gök gürültüsü; arabasının tekerlerinden çıkan kıvılcımların da şimşek olduğunu düşünmüşlerdir.

Böylelikle Midgard‘ın insanları Thor‘un semadaki hareketlerini gökgürültüsü ve şimşek olarak hayal etmişlerdir. Ayrıca Thor yurdu Asgard‘dan bir günden fazla uzak kaldığı durumlarda; iki keçisini de pişirerek yediği ve ertesi gün uyandığında çekici Mjolnir ile onları yeniden canlandırdığı anlatılır.

Thor’un Çekici Mjolnir

Thor‘un çekicinin adı Mjolnir‘dir. Bu çekiç cüce Brokkr ve Eitri tarafından dövülmüştür. Çok güçlü ve korkutucu bir silahtır. Mjolnir, yıldırımlar göndererek herhangi bir hedefi vurabilir. Hatta dağları bile parçalayabilir. Hedefe atılan Mjolnir hedefi vurduktan sonra kendi kendine Thor‘un sağ eline geri döner. Çekiç, öldürmek ya da hasar vermek için kullanılabilir. Aynı zamanda insanları ve hayvanları yeniden canlandırabilir. Thor‘un çekici isteğe göre küçülüp, büyüyebilir. Yani portatif bir silahtır.

Mjolnir aynı zamanda bazı kutsal törenlerde de kullanılır. Bu törenler doğum ile alakalı olabileceği gibi ölüm ile ilgili de olabilir. Thor‘un Mjolnir‘den başka birkaç güçlü eşyası daha vardır. Bunlar bir çift demir eldiven ile efsunlanmış bir kemerdir. Bu büyülü nesneleri giydiğinde gücüne güç katar. Kemerinin adı “Güç Kemeri” manasına gelen Megingjord‘dir. Demir eldivenin adı da Járnglófar‘dır. Hatta bir zamanlar Mjolnir‘in dev Trym tarafından çalındığı ve onu geri almanın bedelinin Bereket Tanrıçası, Freya‘nın eline mal olduğu söylenir.

Thialfi ve Röskva

Thialfi ve Röskva, Midgardlı çiftçi bir ailenin çocuklarıdırlar. Uzun ama uzun bir zaman önce Thor ve Loki çıktıkları bir yolculukta, Midgard‘daki bu aileye rast gelirler. Geceyi çiftlikte geçirmek isteyen ikili, aileden izin ister. Aile, çiftliklerinde kalmalarına izin verince Thor‘un gönlü hoş olur ve o gece iki keçisi Diş Gıcırdatan ile Diş Çatırdatan‘ın etini cömertçe aile ile paylaşır. Thialfi adındaki oğlan keçinin kemiklerinden birini kırarak içindeki lezzetli iliği emer. Thor ertesi sabah keçileri dirilttiğinde, keçilerden birinin bacağından topalladığını görür ve buna çok sinirlenir. Bu olay karşısında Thor, Thialfi ve Röskva‘dan kendisinin hizmetkarları olmasını ister ve onları alarak evi Asgard‘a götürür.

Ragnarök’te Thor

Thor, İskandinav kıyameti Ragnarök geldiği vakit, Oyunbaz Tanrı Loki‘nin çocuğu ve canavarı olan Midgard Yılanı, Jörmungandr ile savaşacaktır. Midgard Yılanı‘na saldıran Thor çetin bir savaşın ardından Jörmungandr‘ı öldürecektir. Fakat savaş esnasında aldığı yaradan ötürü zehirlenecek ve bu zehir sonucu o da ölecektir. Yani Ragnarök hem Thor‘un hem de Jörmungandr‘ın birbirini öldürmesiyle sonuçlanacaktır.

Dipnot : Yazının üst kısmında Marvel Thor’unu jenerik olarak versem de amacım görsel zenginlik katmak içindir. Yoksa, her ne kadar Marvel Thor’u mitolojik Thor’dan esinlenmiş olsa da ikisi birbirinden farklı karakterlerdir. Bu yüzden ikisinin de asla aynı karakter olduğu düşünülmemelidir.

İskandinav Mitolojisi: Anasayfa

Kaynakça ve Referanslar
Poetic Edda ve Mead of Poetry
Völuspá

Son Güncelleme – 28.08.2020

Post Views: 4.071

#İskandinav Mitolojisi #Nors Mitolojisi #Viking