İskandinav Mitolojisi

10 dakika

İskandinav mitolojisi anasayfası’na hoş geldiniz.

İskandinav mitleri; tanrı ve tanrıçalar, cüceler, elfler ve devler de dahil olmak üzere birçok farklı ölümlü ve ölümsüz varlıklarla doludur. Dahası bu mitoloji içerisinde geniş alemler barındırması nedeniyle kendisini diğer mitolojilerden ayırır. Diğer mitolojilerde Cennet, Cehennem ve Dünya gibi birkaç farklı alem varken İskandinav mitolojisi içerisinde tam olarak dokuz farklı alem, dünya ya da diyar vardır.
Hadi gelin, bu dokuz alem içerisinde bir yolculuğa çıkalım ve ne neymiş ne değilmiş, tüm sakinleri ile ilgili detayları öğrenelim.

KOZMOLOJİ

Dünya Ağacı, Yggdrasil

Yggdrasil (Eski İskandinav Mitolojisi Yggdrasil’i veya Askr Yggdrasilleri) İskandinav manevi kozmosunun coğrafi merkezinden yükselen güçlü bir ağaçtır. Kozmosun içerisinde bulunan Dokuz Dünya ve gerisinde kalan her şey bu ağacın etrafına dizilmiştir. Evren, ağacın dallarına bağlı ya da köklerine tutunmuş bir haldedir.

Yaratılış, Ymir ve Odin

Zamanın başlangıcında dünya yaratılmadan önce Ginnungagap adı verilen büyük ve karanlık bir boşluk vardı. Bu boşluğun kuzeyinde yer alan Niflheim adlı yer oldukça soğuk ve karanlık bir bölgeydi. O kadar soğuktu ki sadece buz ve sis oluşuyordu.Ginnungagap‘ın güneyinde Muspelheim adı verilen bir başka yer daha vardı. Niflheim‘ın aksine burası o kadar sıcaktı ki sadece ateş, lav ve dumandan ibaretti.

Dokuz Diyar

İskandinav mitolojisi içerisinde dokuz diyar ya da diğer bir deyişle dokuz dünya vardır. Bu dünyaların alfabetik sıraya göre isimleri şunlardır; Alfheim, Asgard, Helheim, Jotunheim, Midgard, Muspelheim, Niflheim, Svartalfheim ve Vanaheim‘dır. Dokuz Diyar, İskandinav mitolojisindeki dünya ağacı olarak da bilinen Yggdrasil ağacının dallarında ve köklerinde bulunurlar.

Valhalla

İskandinav mitolojisi ve inanışında tüm tanrıların kralı Odin‘dir. Yardımsever Valkyrieleriyle birlikte Valhalla denen bu muhteşem yeri yönetir. Odin, savaşta hangi savaşçıların öleceğini ve hangilerinin öldükten sonra Valhalla‘ya kabul edileceğini belirler. Savaşçılar, Valhalla‘da oldukça önemli bir iş için toplanmaktadırlar.

Aesir ve Vanir Savaşı

Aesir ya da Æsir, Hristiyanlık öncesi zamanlarda İskandinav halkı tarafından inanılan iki ana tanrı topluluğundan birisidir. Aesir, köken olarak Eski İskandinav kaynaklarında tanrı topluluğu anlamına gelmektedir. Sözcük genel olarak hem erkek hem de kadın tanrıları bir bütün olarak kapsar fakat, bazı durumlarda sadece erkek tanrılar için de kullanılmıştır.

Ragnarök

Vikingler yaşadıkları dünyanın bir gün sona ereceğine inanırlardı. Bu günü Ragnarök ya da eski Nors kaynaklarında “Ragnarökr” olarak adlandırdılar. Ragnarök sadece insanların değil aynı zamanda tanrı ve tanrıçaların da dahil olduğu bütün varlıkları sonuydu. Bu savaş Aesir halkı ile Devler arasındaki gerçekleşecek olan son savaştı. Vigrid olarak adlandırılan düzlüklerde gerçekleşecekti.

AESİR – TANRI VE TANRIÇALAR

Aesir – Tanrılar

Odin, Her Şeyin Babası

Odin (Eski İskandinav kaynaklarında Óðinn) İskandinav mitolojisi içerisinde Asgard‘da yaşayan Aesir‘in en güçlü tanrısı ve lideridir. “Her Şeyin Babası” ya da “Gezgin” olarak adlandırılır. Aslında bunlardan başka pek çok isme de sahiptir. Çünkü çeşitli vesilelerle bir çok şekil almıştır. Odin‘in güçlü bir büyücü olduğu bilinmektedir.

Baldur, Işık Tanrısı

Baldur Eski İskandinav mitolojisinde Baldr olarak bilinen Aesir tanrılarından biridir. Aynı zamanda Her Şeyin Babası Odin ve Toprak Ana Frigg‘in oğludur. Hakkında çok fazla şey bilinmeyen tanrıça Nanna‘nın kocası ve Adalet Tanrısı Forseti‘nin babasıdır.

Thor, Yıldırım ve Şimşek Tanrısı

Thor (Eski Nors kaynaklarında Þórr, Eski İngilizce’de Đunor) İskandinav Mitolojisi içerisinde yıldırım ve gök gürültüsü tanrısıdır. Herşeyin Babası Odin ile dev Fjörgyn‘in oğludur. Thor İskandinav ülkelerinde Torsdag sözcüğünden gelen Perşembe günü ile ilişkilendirilir. Bu durum halen modern İngilizce’de devam etmektedir.

Loki, Oyunbaz Tanrı

Loki, İskandinav mitolojisi ya da inanışının en hileci ve oyunbaz tanrısıdır. Genellikle yaptığı plan ve aldatmacalar ile tanınmaktadır. Bu yüzden oldukça sinsi bir tanrı olarak anlatılmaktadır. Aynı zamanda bir şekil değiştirendir. Loki tüm bunların haricinde hem erkek hem de kadın olarak iki farklı cinsiyete de bürünebilen bir tanrıdır.

Njord, Deniz Tanrısı

Njord eski Nors kaynaklarında Njörðr, Vanir halkındandır. Rüzgar, deniz, ticaret ve avcılık tanrısı olmakla birlikte doğurganlık, barış ve zenginlikle de ilişkilendirilir. Adı güç ve kuvvet anlamlarına da gelir. Aesir ve Vanir Savaşı sonrasında esir değişimi nedeniyle, ikiz çocukları olan Freyr ve Freya ile birlikte Asgard‘a, Aesir halkının yanına gönderilmiştir.

Freyr, Barış ve Bolluk Tanrısı

İskandinav mitolojisinde Vanir topluluğundan olan Freyr, barış ve refah tanrısıdır. Freyr daha çok erkeklik, güneş ışığı ve güzel hava ile ilişkilendirilmiştir. Aynı zamanda Deniz Tanrısı Njord‘un oğlu ve Bereket ve Aşk Tanrıçası Freya‘nın ikiz kardeşidir.

Tyr, Tanrıların En Cesuru

Tyr ya da eski Nors kaynaklarında Týr, İskandinav mitolojisi içerisinde savaş, hukuk, yiğitlik ve zafer tanrısı olarak bilinmektedir. Türkçe okunuş olarak “Tiyır” şeklinde telaffuz edilir. İsmi kelimenin tam anlamıyla “Tanrı” veya “Şan” anlamına gelir. Bu yüzden pek çok kaynakta Odin ile Tyr birbirine benzetilmiştir. Tyr, Aesir tanrıları içerisindeki en cesur olanıdır.

Bragi, Şiir ve Müzik Tanrısı

Bragi “Brag-ii” olarak telaffuz edilir. Eski Nors kaynaklarında bilge bir ozan ve şair olarak bilinir. Odin‘in muhteşem salonu Valhalla‘da, þulr(Thool-ur olarak okunur) diye çağrılır. Aynı zamanda köken olarak Bagr, Vikingler‘in “Braga-man ve Braga-woman olarak kullandıkları kelime kökünden gelir. Bu iki sözcük de şair anlamına gelmektedir.

Forseti, Adalet Tanrısı

Forseti (Eski Nors kaynaklarında Forseti “Başkan“) İskandinav Mitolojisi içerisinde adalet, yargı, barış ve uzlaşma tanrısıdır. Hakkında çok az şey bilinmektedir. Ancak Kuzey Geleneği’nin on iki büyük tanrısından biri olarak kabul edilir. Adı “Öncülük Eden” veya “Köprü Kurucu” gibi anlamlara gelmektedir.

Heimdall, Bifrost’un Koruyucusu

Heimdall, Herşeyin Babası Odin‘in oğludur. Ragnarök‘ün gelişini haber vermek onun kaderidir. Bu noktada kendisi Loki ile savaşırken ölecektir. Çok iyi bir savaşçıdır. Dokuz Dünya‘nın her yerindeki olayları görme ve duyma yeteneğine sahiptir. İnsanların sosyal sınıflarını yaratma konusunda itibar kazanmıştır.

Asynjur – Tanrıçalar

Frigg, Toprak Ana

Frigg ya da Frigga(Eski İskandinav kaynaklarında “Sevilmiş Olan, Sevgili”) Odin‘in eşi, Baldur‘un annesi ve doğal olarak Asgard‘ın kraliçesidir. Kaynakları net olmamak ile birlikte Jotunn Fjörgynn‘un kızı olması muhtemeldir. Odin gibi o da dev soyundan gelmektedir. Frigg‘in Herşeyin Babası Odin‘den olma Baldur ve Hod adında iki oğlu vardır.

Freya, Bereket ve Aşk Tanrıçası

İskandinav mitolojisi içerisinde başlıca tanrıçalardan biri olan büyüleyici ve çekici Freya; aşk, şehvet, bereket ve iyi dileklerin tanrıçasıdır. Vanir tanrılarının bir üyesi olan Freya, halkının büyülü kehanet sanatlarına olan ilgisini derinden taşımaktadır. Seidr olarak adlandırılan bu büyü sanatı geleceğin bilinmesine ve belli oranda değiştirilmesine izin veren bir tür büyü çeşididir.

Nerthus, Bolluk Tanrıçası

Nerthus İskandinav mitolojisi içerisinde Vanir halkından olduğu düşünülen bir bolluk tanrıçasıdır. Daha çok barış, bolluk ve doğurganlık gibi kavramlar ile ilişkilendirilmiştir. Bolluk Tanrıçası Nerthus‘a İskandinav ve Germen bölgelerinde inanılmıştır.

Idunn, Gençlik Tanrıçası

Idunn, İskandinav mitolojisi içerisindeki gençlik ve doğurganlık tanrıçasıdır. Daha çok gençlik veren büyülü elmaları ile bilinmektedir. Oldukça etkileyici ve güzel bir tanrıça olduğu anlatılmaktadır. Tanrılara verdiği gençlik elmaları nedeniyle İskandinav mitolojisi içerisinde önemli bir rol kazanmıştır.

JOTUNN – DEVLER

Yakında…

NORS SAGALARI