İskandinav Mitolojisi: Njord, Deniz Tanrısı

Njord eski Nors kaynaklarında Njörðr, Vanir halkındandır. Rüzgar, deniz, ticaret ve avcılık tanrısı olmakla birlikte doğurganlık, barış ve zenginlikle de ilişkilendirilir. Adı güç ve kuvvet anlamlarına da gelir. Aesir ve Vanir Savaşı sonrasında esir değişimi nedeniyle, ikiz çocukları olan Freyr ve Freya ile birlikte Asgard‘a, Aesir halkının yanına gönderilmiştir.

Asgard‘da deniz kenarında bulunan gemi şeklindeki Nóatún adlı evinde yaşamaktadır. Burası Njord‘un deniz kenarında bulunan ve bütün gününü hiç sıkılmadan geçirebileceği bir yerdir. Ayrıca dalga seslerinin oluşturduğu ahengi dinlemek ve denizden gelen taze rüzgarları hissetmek onun hoşuna giden şeyler arasındadır.

Grímnismál‘da Njord, “Yüksek Ahşap Tapınak” Nóatún‘u yöneten, “Kötü Niyetten Yoksun” ve “İnsanlığın Prensi” olarak betimlenir. Poetic Edda’da ise sadece deniz tanrısı değil aynı zamanda rüzgarları yönetebildiği de anlatılır. Hem denize hem de ateşe hükmetme gücü vardır. Denizci ve balıkçıların en çok dua ettiği tanrıdır. Çok zengin ve varlıklı bir tanrı olarak bilinir. Hatta o kadar zengindir ki Aesir içerisinden yardım isteyen tanrılara bile toprak ve servet verebilir.

Njord denizcilikle ilgilenen İskandinavya halkları için çok önemli bir tanrıdır. Bu sebeple Njord‘un adını onurlandırmak için birçok köy ve kasabaya onun adı verilmiştir. Mesela Kopenhag’ın kuzeyinde bulunan Nærum denen bir bölgenin adı, Njord‘un Evi olan Nóatún‘dan gelmektedir. Ayrıca İskandinav halkları arasında “Njord kadar zengin” deyimi zengin insanları betimlemek için kullanılmıştır.

Njord ile Skadi’nin Evliliği

Njord‘un en belirgin şekilde yer aldığı kaynak Njord ile Skadi’nin Evliliği hikayesidir. Günlerden bir gün, dev olan Skadi, Asgard‘a Aesir‘in babasını öldürmesinden dolayı tazminat istemeye gelir. Aesir, Skadi‘yi haklı bularak ona tazminat vermeyi kabul eder. Ona Aesir içerisinden kocası olabilecek herhangi bir tanrı ile evlenebileceğini söylerler. Ama seçimi bir perdenin arkasında sadece tanrıların ayaklarını görerek yapacaktır. Skadi, perde arkasındaki kişinin yakışıklı Baldur olduğunu sanarak en ilgi çekici ayağı seçer. Fakat seçtiği kişi Njord‘dur. Bu konuda büyük bir hayal kırıklığı yaşar. Buna rağmen zaman içerisinde Njord‘un ne denli kibar ve sağlam karakterli birisi olduğunu anladıkça ön yargıları yavaş yavaş kaybolur.

Evlendikten sonra ikilinin halletmesi gereken tek bir şey vardır. O da çift olarak nerede yaşamaları gerektiğidir. Fakat bu konuda bir türlü net bir karara ulaşamazlar. Bu yüzden ayrı ayrı yaşamaya karar verirler. Njord deniz kenarındaki Nóatún‘da (“Gemilerin Yeri”) yaşamaya devam ederken, Skadi Jotunheim‘ın karlı dağlarındaki atalarından kalma dağ evi olan Þrymheimr‘da yaşamayı seçer. Böylelikle sorunlu başlayan bu evlilik sancılı bir sürecin ardından çok uzamadan teorik olarak biter.

Njord der ki:

Dağlar benim için ızdırap dolu
Orada uzun süre dayanamadım
Sadece dokuz uzun gece
Kurtların ulumaları
Hiç iyi gelmedi bana
Kuğuların şarkısından sonra

Skadi cevap verir:

Uyuyamadım
Denizdeki yataklarda
Kuşların cırlamasından
Şu martı ki uyandırır beni
Engin denizlerden geldiği
Her sabahın köründe

Fakat ikili, hem dönüşümlü olarak birbirlerini ziyaret etmeyi hem de farklı diyarlar içindeki yaşamlarının tadını çıkarmaya devam ederler. Burada genellikle ikisinin boşandığı sanılır, ancak aksine dair çok fazla kanıt vardır. Bu durum onları modern okuyucuların gözünde hoş ve alışılmadık bir çift haline getirmektedir.

Freya ve Freyr

Njord‘un Freya ve Freyr adında iki çocuğu vardır fakat bu çocuklar Skadi ile olan birlikteliğinden değildir. Snorri Sturluson‘un Poetic Eddası‘na göre çocukların annesi Njord‘un bilinmeyen bir kız kardeşindendir. Bazı kaynaklar Njord‘un ikizler haricinde dokuz kızı daha olduğunu söylemektedir. Bunlardan sadece ikisinin isimleri bilinmektedir. En büyükleri Ráðveig ve en küçükleri de Kreppvör‘dir.

Herşeyin Babası Odin, Jotunn Vafþrúðnir ile yaptığı bir zeka savaşında deniz tanrısının Ragnarök sonunda hayatta kalacağını öğrenmiştir.

“Vanaheim’da bilge güçler yarattı onu ve tanrılara rehin verdi;
İnsanların kıyamet gününde o, bilge Vanir yurduna geri dönecekti.”

Njord ve Nerthus’a Dair

İsa’nın doğumundan 100 yıl kadar sonra Germania kitabını yazan Romalı tarihçi Tacitus‘un notlarına göre; tarih içerisinde Cermen kökenli, barış ve bolluk ile ilişkili Nerthus (Nerþuz) adında bir doğurganlık tanrıçasından bahsedilmektedir. Yazılanlara göre düvelerin çektiği bir yük arabası ile gerçekleştirilen bir ritüeli vardır.

Nerthus battaniyelere sarınmış bir şekilde bir yük arabasının üzerine oturur. Ardından yük arabası köy köy, kasaba kasaba dolaşır. Civardaki insanları ziyaret eder ve bu gezinti sırasında geçilen bölgelere kutsal bir barış hakim olur. Ritüel sonunda; yük arabası, battaniyeler ve tanrıça Nerthus’da dahil her şey en yakın gölde yıkanır. Yıkama işi köleler tarafından yapılır. Yıkama sonunda köleler göl tarafından yutulur.

Bazı uzmanlar burada, Nerthus‘un Njord‘un kadın bir versiyonu olması üzerinde durmaktadır. Çünkü iki tanrı arasında çok fazla benzerlik bulunmaktadır. Bazı kaynaklar Tacitus‘un İskandinav tanrısı Njord‘un cinsiyetini yanlış anlamış olması ihtimali üzerinde de durur. Tacitus onu isminden dolayı dişil bir tanrı olarak düşünmüş olabilir. Çünkü adı aynı zamanda toprak ve yeryüzü gibi anlamlara da gelmekteydi. Ayrıca o zamanlarda toplumlar bu tür terimleri dişilik ile de bağdaştırırdı.

---

İskandinav Mitolojisi: Anasayfa

---

Kaynakça ve Referanslar
Poetic Edda ve Mead of Poetry
Völuspá
Görsel Sahipleri
Carl Emil Doepler – Nerthus, 1905

---

Son Güncelleme – 29.09.2020

İlgili Diğer İçerikler

---

Daha Fazla Makale

---

Kütüphane

---