İskandinav Mitolojisi: Frigg, Toprak Ana

10 dakika

Frigg ya da Frigga(Eski İskandinav kaynaklarında “Sevilmiş Olan, Sevgili”) Odin‘in eşi, Baldur‘un annesi ve doğal olarak Asgard‘ın kraliçesidir. Kaynakları net olmamak ile birlikte Jotunn Fjörgynn‘un kızı olması muhtemeldir. Odin gibi o da dev soyundan gelmektedir. Tanrıça Frigg‘in Herşeyin Babası Odin‘den olma Baldur ve Hodr adında iki oğlu vardır. Aynı zamanda Bragi, Heimdall, Hermod, Höder, Thor, Tyr, Vali, Vidar‘ın üvey annesidir.

Frigg özünde Völva yani Seidr ilminin bir temsilcisi olan bir büyücüdür. Aşk, evlilik, doğurganlık ve annelik ile ilişkilendirilir. Aynı zamanda kehanet gücüne sahiptir. Buna rağmen gelecek ile ilgili bildiklerini açıklamamayı tercih eder.

Herşeyin Babası, Odin haricinde yüksek Hlidskjalf‘a koltuğuna oturup Dokuz Diyar‘a bakmasına izin verilen tek kişidir. İskandinav mitolojisinde, Hlidskjalf, tanrı Odin‘in tüm yerlerine bakmasına izin veren yüksek koltuğunun adıdır. Odin, Hlidskjalf ile bütün alemleri görür.

Frigg’in Günü?

Frigg‘in evinin adı Fensalir‘dir ve “Bataklık Salonu” anlamına gelmektedir. Buna bağlı olarak geçmiş zamanlarda kadınlar Tanrıça Frigg‘e ibadet etmek için sık sık sulak bataklıklara giderlerdi. Ayrıca Tanrıça Frigg, Cuma ile ilişkilendirilmektedir. Fakat bu konuda tam bir netlik yoktur. İngilizce’de Cuma anlamına gelen Friday, her ne kadar “Frigg’in Günü” anlamını taşıyor gözükse de, aynı zamanda “Freya‘nın Günü” anlamına da gelebilir. Bu yüzden bu konu hakkındaki kaynaklar maalesef çelişki içerisindedir.

Frigg’in Gözyaşları

Frigg, Poetic and Prose Eddas, özellikle Heimskringla’daki destanlarda tasdik edilmiştir. Aesir arasında hakkında yeterli arkeolojik bulgular bulunan tanrıçalardan biridir. Onun şahin tüyünden yapılma bir büyülü elbise giydiği betimlenir. Ayrıca koç ve koyun tarafından çekilen bir savaş arabasına sahip olduğunu da anlatılır. İğinde ördüğü sis ve bulutları onun yarattığı düşünülür. Hatta yeryüzüne düşen yağmurun, oğlu Baldur‘un ölümünden sonra ağladığı gözyaşları olduğunu söylenir.

Frigg’in Bakireleri

Frigg‘in en az üç kızı vardır. Bu kızlar dokunulmamıştırlar yani bakiredirler. Genel olarak Tanrıça Frigg‘in ihtiyaçlarını karşılamak üzere ona hizmet ederler. Frigg, bu kızlar içerisinden özellikle Fulla adındaki kızına çok bağlıdır. Fulla Frigg‘in tüm sırlarını bilmektedir. Çünkü Frigg, Fulla ile her konuyu konuşmakta ve ona her konuda güvenmektedir. Fulla kendisine hediye edilen altın bir elbise ile tasvir edilir.

Tanrıça Frigg‘in bir başka bakiresinin adı da Gna‘dır. Gna annesinin her türlü ihtiyacını karşılamak için çalışır. Aynı zamanda haber ve mesaj iletimi konusunda en güvendiği kızıdır. Özellikle acele ile iletilmesi gereken bir mesaj varsa Gna atı Hofvarpnir “Hoof Trasher” ile mesajı ilgili kimseye en kısa sürede taşır. Bunu havada ve suyun üzerinde yürüyebilen atı Hofvarpnir sayesinde yapmaktadır. Son olarak Frigg eğer bir nesneyi korumak isterse onu Hlin adlı kızını verir. O da emanetleri en iyi koruyan kızıdır.

Frigg ve Hlidskjalf — _{Frigg‘in kızlarını temsil eden anahtarlar Frigg‘in sağ elinin altında bulunmaktadır.}

Frigg’in 12 Kızı

Yararlandığımız bir başka kaynak ise net bir şekilde Frigg‘in 12 tane kızı ya da hizmetçisi olduğunu anlatmaktadır. Frigg özünde sosyal bir tanrıçadır. Ona bağlı olan tüm mitler ve hikayeler hep arkadaşlık, sosyal sözleşmeler üzerinden ilerlemektedir. Bu noktada ona 12 hizmetçinin katıldığı söylenir. Modern paganlar bu isimleri başlı başına birer tanrıça olarak görmektedirler. Durumu genel olarak ele aldığımızda 12 hizmetçinin pek çok konuda Frigg‘e yardımcı oldukları söylenebilir.

Frigg, bir anahtar halkası ile sembolize edilir. Bu, hem evin hanımının kapsamını hem de onun bilgeliğin kilidini açmakla olan ilişkisini temsil eder. Onun hizmetçilerinin her biri, Frigg‘in anahtar halkasındaki farklı anahtarlara benzetilebilir. Bunlar temsil ettikleri ve yardımcı oldukları şeylerdir.

Tanrıçalar	Görevleri
Fulla	Maddi zenginlik ve kadın ilişkileri tanrıçası. Evin çantalarını tutan, çeyiz hazırlayan tanrıça.
Gná	İletişim, mesaj ve dinleme tanrıçası. Tüm insan ilişkilerine yardım eden tanrıça.
Hlín	Çocuklara bakan ve onları koruyan tanrıça
Sága	Araştırma, yazma, tarih ve hatırlatıcı tanrıça. Aile soylarını bilen ve topluluk arşivcisi.
Eir	Beden ve zihin şifacısı. Cermen putperestlerin dua ettiği ana şifacı tanrıça. Doktorların Tanrıçası.
Gefjion	Genç kızların rehberi, bağımsızlık ve doğurganlık tanrıçası.
Sjöfn	Kardeş ve aile ilişkilerinin tanrıçası.
Lofn	Yasak ilişkiler tanrıçası. Yetişkinlerin rızaya dayalı gerçekleştirdiği ilişkileri kutsayan tanrıça. Modern putperestler onu LGBTQ ilişkilerinin tanrıçası olarak görmektedir.
Var	Evlilik, sözleşme ve birlikte yaşamak gibi uzun vaadeli işlerin tanrıçası. Aynı zamanda boşanma tanrıçası.
Vör	Sezgi ve manevi görü tanrıçası. Kehanet tanrıçası.
Syn	Adalet tanrıçası. Syn duruşmalardaki sanıklara rehberlik eden tanrıçadır.
Snotra	Sosyal beceri ve sosyal durumlar, etkinlik planlama tanrıçası.

Frigg ile Freya

Freya gibi Frigg de bir Völva, yani Seidr olarak bilinen İskandinav büyüsünün bir Viking Çağı uygulayıcısı olarak tasvir edilmektedir. Seidr, sembolik olarak kaderin gidişatını ayırt etmeyi ve çoğu zaman yeni olaylar meydana getirerek, bir değişim yaratmak için kendi yapısı içinde çalışmayı içerir. Bu güç, potansiyel olarak akla gelebilecek herhangi bir şekilde kullanılabilir ve insanlar bu durumun tüm kapsayıcı örneklerini Eski İskandinav literatüründe bulunabilir.

Özellikle Eski İskandinav şiiri Lokasenna‘da; Oyunbaz Tanrı Loki, Frigg‘e iftira attıktan sonra, Freya onu Frigg‘in tüm varlıkların kaderini bildiği konusunda uyarmıştır. Bu onun Seidr yeteneğine sahip olduğunun bir imasıdır. Frigg‘in dokuma faaliyetleri muhtemelen bu role bir göndermedir. Freya, kendisinin ve diğer Aesir‘in o kuşa şekil vermek için kullandığı şahin tüylerine ve Frigg‘in de aynı amaç için kullanılan kendi şahin tüylerine sahiptir.

Peki Tam Olarak Völva Nedir?

Viking Çağı’nda Völva; barınma, yemek ve çoğu zaman duruma gören değişen diğer gereksinim biçimlerinin karşılığında, kasabadan kasabaya seyahat eden, Seidr eylemlerini gerçekleştiren gezgin kahinler ve büyücüler idi. Völvalar her ne kadar belli bir grubun ihtiyaçlarını giderseler de toplum içerisindeki pozisyonları diğer kuzey Avrasya şamanları gibi, sosyal statü açısından oldukça belirsizdi. Bundandır ki onlara çağlar içerisinde pek çok farklı yaklaşım şekli gösterildi.

Değer verildikleri zamanlarda yüceltildiler fakat bu çok uzun sürmedi ardından korkulan kişi oldular. Bu onların toplumdan dışlanmasına sebep oldu. Bir müddet süre sonra onların yeteneklerine özlem duyuldu, bu özlem onları tekrar topluma geri alınmasını sağladı ve gönülleri alındı. Bu geri dönüş onları daha ünlü hale getirerek efsaneleştirdi ve tüm bunların sonunda Völvalar son defa küçümsenerek toplumdan tamamen silindiler.

Frigg ve Ragnarök

Frigg, İskandinav ana tanrıçası olarak saygı görmektedir ve bu onun Toprak Ana olarak adlandırılmasına sebep olmuştur. Bu da insanların onu bir Aesir olarak gördüğünün kabulüdür. Tabi onu Freya olarak görenlere göre aslında o bir Vanir‘dir. Gerçekten iki tanrıçanın ortak noktada buluştuğu pek çok özellik bulunmaktadır. Bu durumda bu iddiayı kanıtlar niteliktedir. Belki başka bir yazıda bunu daha detaylı bir şekilde inceleriz.

Frigg‘in öngörü, strateji ve korumaya yardımcı olduğu düşünülmektedir. “Koruyucu” ismi onun lakaplarından biridir ve eski zamanlarda kadınlar, çocukları ve evi korumakla görevlendirilirdi. Fakat hikayeler, kadınlar adına savaşan ve savaşın terazisini dramatik bir şekilde deviren adamları daha çok anlatmış ve kutsamıştır. Ihlamur ağacı Frigg için için kutsaldır ve Cermen savaşçıları bu kutsallığı kullanmak için kalkanlarını Ihlamur ağacından yapmışlardır.

Frigg, eğirme ve dokumayla yakından ilişkilidir. Onun, Asynjur(Tanrıçalar) topluluğunun lideri olduğu düşünülmektedir. Frigg‘in Nornlar gibi, Ragnarök‘tan sağ çıkıp çıkmadığı bilinmemektedir. Ayrıca kaynaklarda onun ölümünden de söz edilmemektedir. Bunu şu duruma bağlamaktadırlar. Kendisi tüm kaderleri görüyor, ancak değiştiremiyor. Ya da bilerek değiştirmiyorsa, belki de hayatta kalanların arasında yer alma olasılığı içerisinde olduğunu düşünmek, bu durum için daha mantıklı bir tercih gibi gözüküyor.

İster gökyüzündeki bulutlar ister sulardan yükselen sisler olsun Frigg; atmosfere ve doğaya hayat veren bir nem tanrıçasıdır. Bu yüzdendir ki onun kutsal yerleri; sulak alanlar, bataklıklar, göletler ve diğer yaşam beşikleri, annelikle ilişkili verimli yerlerdir. Özetle, yaşamın ve bereketin sebep olduğu tüm kaynaklar Toprak Ana Frigg‘i temsil etmektedir.

İskandinav Mitolojisi: Anasayfa

Kaynakça ve Referanslar
Lokasenna
Poetic Edda ve Mead of Poetry
Völuspá
Görsel Sahipleri
Ana Görsel – natebaertsch
Freyja ve Frigg – Righon
Frigga the All-Mother – samflegal
Once upon time in Asgard – jiuge