İskandinav Mitolojisi: Dokuz Diyar

Ana Başlıklar

9 dakika

İskandinav mitolojisinde dokuz diyar ya da diğer bir deyişle dokuz dünya vardır. Bu dünyaların alfabetik sıraya göre isimleri şunlardır; Alfheim, Asgard, Helheim, Jotunheim, Midgard, Muspelheim, Niflheim, Svartalfheim ve Vanaheim‘dır. Dokuz Diyar, iskandinav mitolojisindeki dünya ağacı olarak da bilinen Yggdrasil ağacının dallarında ve köklerinde bulunurlar. Her bir alem birbirinden farklı yaşam formlarını kendi içerisinde barındırır. O yüzden her bir dünya farklı türdeki varlıklara ev sahipliği yapmaktadır. Bunu örneklendirmek gerekirse tanrı ve tanrıçaların Asgard‘da, devlerin de Jotunheim‘da yaşaması gibi.

Duman ve Sis Diyarı: Niflheim

Niflheim (Eski İskandinav döneminde; “Niðavellir“) anlam olarak “Sis Evi” veya “Sis Dünyası” gibi bir manaya sahiptir. Mitolojiye göre Niflheim evrenin en karanlık ve en soğuk bölgesidir. Dokuz dünya içerisindeki bilinen ilk diyar Niflheim‘dır ve Ginnungagap‘ın kuzey bölgesinde yer alır. Kadim üç kuyulardan en büyüğü burada bulunur. Hvelgelmir, “Köpüren Kaynar Kaynak” adıyla bilinir. Nidhogg (Nidhug, “Níðhöggr“) adındaki devasa bir ejderha tarafından korunmaktadır.

Mitoloji içerisindeki onbir nehrin kaynağının ve bütün soğuk nehirlerin Hvergelmir denilen kuyudan geldiği söylenir. Aynı zamanda Hvergelmir tüm canlıların kökeni ve her canlının geri döneceği yerdir. Evrenin başlangıcında Niflheim‘da Hvergelmir‘den taşan sular “Buz Dalgaları” olarak bilinen Elivagar‘ı oluşturdu.

Elivagar‘dan gelen sular dağlardan aşağılara doğru akarak Ginnungagap ovalarını doldurdu. Burada yavaş yavaş buz ve dona dönüşerek çok yoğun bir tabaka yarattı. Kuzey ovalarının oldukça soğuk olmasının temel nedeni budur. Ardından dünya ağacı Yggdrasil büyümeye başladı. Üç büyük kökünden birisini Niflheim‘a kadar uzattı ve Hvergelmir kaynağından su çekerek beslendi.

Ateş Diyarı: Muspelheim

Muspelheim (Eski İskandinav döneminde; “Múspellsheimr“) iskandinav evreninin en güneyinde yaratılmıştır. Öyle ki; Muspelheim çok sıcak bir yerdir. İçerisi alevler, kıvılcımlar, lavlar ve koyu dumanla doludur. Burası ateş devlerinin ve ateş iblislerinin dünyasıdır. Ateş devi olan Surtr tarafından yönetilmektedir.

Kin güden Surtr, Aesir‘in yeminli bir düşmanıdır. Surtr, evrenin sonu olarak bilinen Ragnarök geldiğinde eline alevli kılıcını alarak atına binecektir. Ardından tanrı ve tanrıçaların evi olan Asgard‘a saldıracak orayı cehenneme çevirecektir.

Tanrılar Diyarı: Asgard

Asgard (Eski İskandinav döneminde; “Ásgarðr“) evrenin ortasında ve semanın yukarısında bulunmaktadır. Burası tanrı ve tanrıçaların yurdudur. Asgard‘da eril tanrılara Aesir, dişil tanrıçalara ise Asynjur adı verilir. Odin (Herşeyin babası) Asgard‘ın hükümdarı ve Aesir‘in lideridir. Odin, tanrıça Frigg ile evlidir ve o da Aesir‘in kraliçesidir.

Asgard kapılarının içerisindeki devasa salona Valhalla adı verilir. Savaşta kahramanca ölen Vikingler “Einherjer” olarak büyük ve görkemli salon Valhalla‘ya kabul edilirler. Her akşam Valhalla‘da yapılan ziyafetten sonra Einherjer olarak gelen ruhların yarısı Fólkvangr çayırlarına gönderilir. Her gün iki grup Asgard çayırlarında birbirleriyle savaşırlar. Bu ruhların yarısına Odin, diğer yarısına ise Bereket ve Aşk Tanrıçası, Freyja liderlik eder. Böylece son savaş Ragnarök‘e kadar bütün Einherjer ruhları burada eğitilirler.

İnsanların Diyarı: Midgard

Midgard (Eski İskandinav döneminde; “Miðgarðr“) aynı Asgard gibi o da iskandinav evreninin ortasında yer alır. Midgard insan diyarı olması sebebiyle bilinen bir diğer adı da bildiğimiz manada Dünya‘dır. Bunun haricinde bazı kaynaklarda Midgard‘dan “Orta Dünya” olarak da bahsedilir. Midgard ve Asgard, Bifrost yani “Gökkuşağı Köprüsü” ile birbirine bağlıdır. Midgard‘ın çevresi geçilmez, devasa bir okyanus ile çevrilidir.

Okyanus aynı zamanda büyük bir deniz yılanı tarafından mesken tutulmaktadır. Midgard Yılanı olarak bilinen bu dev yılan o kadar büyüktür ki cüssesiyle dünyayı tamamen çevreler ve kendi kuyruğunu ısırır. Sonsuzluk döngüsü. Ouroboros. Odin ve iki kardeşi Vili ve Ve, biri dişbudaktan diğeri de karaağaçtan iki kütükten insanları yaratılmıştır.

Devler Diyarı: Jotunheim

Jotunheim (Eski İskandinav döneminde; “Jötunheimr ya da Útgarðr“) Jotun olarak bilinen dev ırkının yaşadığı dünyadır. Ateş devi Surtr gibi Jotun halkı da Aesir‘in yeminli düşmanıdır. Jotunheim çoğunlukla kaya ve kayaçlardan oluşan çorak arazilere sahiptir. Bazı el değmemiş bölgelerde sık ağaçların oluşturduğu ormanlar da vardır. Okyanusların en dış kıyıları soğuk ve karlı iklimlerde yer alır. Bu nedenle devler genellikle nehirlerde yaşayan balıklardan ve ormanda yaşayan hayvanlardan beslenmektedirler. Bütün bunların dışında Jotunheim‘da bilinen pek verimli arazi yoktur.

Devler ve Aesir zaman zaman aşk ilişkilerinden kıvılcımlanan sebeplerden ötürü birbirleriyle savaşmışlardır. Odin, Thor ve diğer birkaç Aesir‘in Jotun halkı içerisinde sevdiği ve birlikte olduğu devler vardır. Buna ek olarak Aesir halkı arasından kabul edilen Oyunbaz Tanrı Loki, aslında köken olarak Asgard‘a Jotunheim‘dan gelmiştir. Iving Nehri ile Asgard, Jotunheim‘dan ayrılır ve asla donmaz.

Mimir‘in bilgelik kuyusu, Yggdrasil‘in Midgard kökünün altındaki Jotunheim‘dadır. Anlatılarda Jotunheim içerisinde bir kaleden bahsedilir. Utgard Kalesi olarak bilinen bu kale o kadar büyüktür ki en yüksek kuleleri gözle görülmeyecek kadar yüksektedir. Bu kalede korkulan Jotun kralı Utgard-Loki yaşamaktadır. Utgard Kalesi kar kütlelerinin ve parlayan buz sarkıtlarından oyularak inşa edilmiştir.

Vanir Halkının Diyarı: Vanaheim

Vanaheim (Eski İskandinav döneminde; “Vanaheimr“) Vanir Tanrılarının yaşadığı dünyadır. Vanir Tanrıları, Tanrıların eski bir soyudur. Vanirler büyücülük ve sihir ustalarıdır. Ayrıca geleceği tahmin etme yetenekleri pek çok topluluk tarafından kabul edilerek saygı duyulmuştur.

Vanaheim‘ın tasviri konusunda pek fazla detaylı bilgi yoktur. Hatta tam olarak nerede olduğunu ve nasıl göründüğü net bir şekilde bilinmemektedir. Aesir ve Vanir Savaşı bittikten sonra barışı sağlamak için Vanaheim‘a Asgard‘dan üç rehine gelir. Bunlar Njord ile çocukları Freya ve Freyr‘dir.

Işık Elflerinin Dünyası: Alfheim

Alfheim (Eski İskandinav döneminde; “Álfheimr ya da Ljósálfheimr“) ışık elfleri olarak bilinen halkın yaşadığı dünyadır. Asgard‘ın hemen yanındaki bir cennet gibidir. Işık elfleri görünüş olarak oldukça güzel varlıklardır. “Koruyucu Varlıklar” olarak da kabul edilirler. Tanrı Freyr, Alfheim hükümdarı ve halkının lideridir.

Işık elfleri küçük ölçekli doğa ve bereket tanrılarıdır. Bazıları onları doğanın ruhları olarak adlandırır. Büyü konusundaki bilgileriyle insanlara yardım edebilir. Hatta onları engelleyebilirler. Ayrıca sık sık sanat ve müziğe ilgi duyan ve diğer halklara bu konuda ilham veren varlıklardır.

Cüceler Diyarı: Svartalfheim

Svartalfheim (Eski İskandinav döneminde; “Niðavellir veya Svartálfaheimr“) cücelerin yaşadığı dünyadır. Cüceler taşların altında, mağaralarda ve yer altında yaşayan bir halktır. Svartalfheim‘ın kralı Hreidmar‘dır. Svartalfheim mana olarak karanlık yerler anlamına gelmektedir. Cüceler demircilik ve taş işçiliği konusunda oldukça maharetli zanaatkarlardır. Asgard’ın Tanrıları onlardan pek çok güçlü hediye almıştır. En bilinenleri büyülü yüzük Draupnir ve Odin‘in mızrağı Gungir gibi olarak sayılabilir.

Ölüler Diyarı: Helheim

Helheim dokuz diyar içerisinde tüm onurdan yoksun insanların, hırsızların, katillerin gönderildiği dünyadır. Tanrı ve Tanrıçalar bu insanların Valhalla ya da Folkvangr‘a gidecek kadar cesur olmadıklarını düşünmektedirler.

Helheim, çok acımasız, soğuk bir yerdir ve Hel tarafından yönetilmektedir. Buraya gelen hiç kimse bir daha asla neşe ve mutluluk hissetmez. Zamanı geldiğinde Hel, krallığındaki bütün ölüleri Aesir‘e saldırmak için Asgard‘a gönderecektir. Bu da bilinen bütün diyarların sonu (Ragnarök) olacaktır.

İskandinav Mitolojisi: Anasayfa

Kaynakça ve Referanslar
Encyclopedia Britannica
Poetic Edda ve Mead of Poetry
Görsel Sahipleri
Albert Bierstadt – Rocky Mountain Landscape (1870) – Vanaheim
Alessio Sordini – Helheim
August Malmström – Dancing Fairies (1866) – Alfheim
Filip Burburan – Jotunheim
Jeremy Paillotin – Asgard